بررسی الگوی رفتاری عابران پیاده در یک فضای شهری نمونه موردی: میدان شهدا در تهران

فضای شهری همواره بستری برای تجلی الگوی رفتاری و میان‌کنش‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی واجتماعی است. رابطه انسان و فضا در محیط و مقیاس‌های متفاوتی تبلور یافته و در ارتباط با سیر تحول جامعه و شهر گسترش می‌یابد. یکی از مهمترین جنبه‌های حضور انسانی در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و پویایی این فضاها و نیز افزایش نقش اجتماعی آن‌ها می‌شود، حرکت در فضا است. امروزه انزواطلبی و کاهش تعامات اجتماعی یکی از مهمترین مشکلاتی است که زندگی اجتماعی سا کنان شهرها را تهدید می‌کند. از این رو، نیاز مردم به مکان‌هایی برای تعاملات اجتماعی و رفع نیازهای روانی به یکی از ملزومات زندگی شهری تبدیل شده است. با توجه به اینکه فضاهای عمومی در شهرها، کانون بیشترین ناهنجاری‌های رفتاری هستند و کمتر توانسته‌اند زمینه‌های مناسب را برای سازماندهی نیازها و الگوهای هنجاری و رفتاری مخاطبان خود فراهم آورند، طراحی یک راهبرد کارآمد مدیریت رفتار، از جمله مهمترین نیازهای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری برای اینگونه فضاهاست. در این مقاله به تأثیر ویژگی‌های محیطی بر رفتار عبوری انسان در فضای شهری می‌پردازیم.  با نگاهی به عوامل مؤثر در رفتار محیطی، رابطه انسان و محیط، الگوی رفتاری انسان و طراحی و ویژگی‌های پیاده‌روها ضمن انتخاب یک فضای شهری (میدان شهدا) الگوی رفتاری استفاده‌کنندگان از این فضا مورد تحلیل واقع شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش تأثیر بسیار بالای کیفیت کالبد، مبلمان موجود در فضا، تنوع کاربری‌های جاذب و... را بر الگوی رفتاری عابران پیاده به ما نشان داد. ساختار پژوهش مبتنی بر گردآوری اطلاعات، از شیوه کتابخانه‌ای (مقالات، کتاب‌ها، مجلات، پایان‌نامه‌ها و ...) و از شیوه میدانی (مشاهده و ضبط فیلم) استفاده شده است.